ΖΑΡΚΟ
Το Ζάρκο (γνωστό και ως Ζάρκος), βρίσκεται δυτικά της Λάρισας, βορειοδυτικά της Καρδίτσας και ανατολικά των Τρικάλων. Δεσπόζει στην πεδιάδα της Θεσσαλίας, προστατευμένο από ψηλά, γυμνά βουνά.
Το αρχαίο όνομα του χωριού ήταν «Φαϋττός», ονομασία που θεωρείται από κάποιους συγγραφείς παραφθορά του «Φαιστός». Πηγές αναφέρουν πως στους Βυζαντινούς χρόνους η άλλοτε πόλη των Φαϋττίων ήταν γνωστή ως «Γαρδίκι». Δεν είναι απολύτως ξεκάθαρο πότε το χωριό ονομάστηκε «Ζάρκο».
Για την ονομασία «Ζάρκο», οι εκδοχές είναι αρκετές και ενδιαφέρουσες. Λέγεται ότι το όνομα προέρχεται από τα πολλά ζαρκάδια που υπήρχαν παλιά στην περιοχή ή πως το όνομα προέρχεται από τοπικό ιδιωματισμό, καθώς στα ορεινά των Τρικάλων η λέξη «ζάρκο» σημαίνει «γυμνό», όπως είναι τα βουνά του. Η πιο πιθανή εκδοχή, αποδίδει το όνομα στον Σέρβο στρατηγό Κωνσταντίνο Ζάρκο Δραγάση, ηγεμόνα της επαρχίας του Αξιού και της Θεσσαλίας τον 14ο αιώνα.
Η περιοχή κατοικήθηκε από παλαιότατων χρόνων. Ευρήματα δείχνουν την παρουσία ανθρώπων από την αρχαιότερη νεολιθική εποχή (6000-5000 π.Χ.). Σημαντικότατα ευρήματα για τη ζωή και τις συνήθειες των κατοίκων έφεραν στο φως οι ανασκαφές στην Πλατιά Μαγούλα Ζάρκου. Προσφορά στη θεμελίωση σπιτιού (πήλινο πρόπλασμα σπιτιού με ειδώλια) και ειδώλια στο χώρο του νεκροταφείου, το παλαιότερο κανονικό, μακριά από οικισμό. Έκαιγαν τους νεκρούς και έθαβαν τα οστά μέσα σε αγγεία, με ένα μικρότερο πλάι, για κτέρισμα. Ουσιαστικά είναι το πρώτο και το πιο σημαντικό σημάδι πολιτισμού στην ευρύτερη περιοχή. Σήμερα η περιοχή του προϊστορικού οικισμού παρουσιάζεται με τη μορφή λοφίσκου ύψους περίπου 5μ. και διαμέτρου 200μ.
Στην περιοχή του Ζάρκου, κοντά στο σημερινό οικισμό και στη θέση Κρύα Βρύση, εντοπίζεται η αρχαία πόλη Φαϋττός, σημαντικό κέντρο στη περιοχή, όπως δείχνουν λείψανα οχυρώσεων και ευρήματα, αλλά και φιλολογικές αναφορές. Μάλιστα το 1883, κατά τη διάρκεια ανασκαφών ήρθε στο φως μαρμάρινη επιγραφή του 48 π.Χ., ύψους 0,72 μ, πάνω στην οποία είναι γραμμένο ένα ψήφισμα της πόλης προς τον Γοργία τον Γυρτώνιο. Επίσης έχουν ανακαλυφθεί στο Ζάρκο, πάρα πολλά αρχαιολογικά ευρήματα από διάφορες χρονολογικές περιόδους. Το 1957 κατά τη διάνοιξη του υδραγωγείου του χωριού, βρέθηκε στον περίβολο τοπικής εκκλησίας πήλινο πιθάρι γεμάτο χρυσά μακεδονικά τάλαντα με την κεφαλή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, που χρονολογούνται γύρω στο 264 π.Χ. Τα ευρήματα εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Βόλου.
Το Ζάρκο απελευθερώθηκε από την τουρκική κυριαρχία το 1881 μαζί με το μεγαλύτερο μέρος της Θεσσαλίας. Μετά τον Ελληνο-Τουρκικό πόλεμο του 1896 η περιοχή αποτέλεσε μέρος των συνόρων μεταξύ των δύο χωρών. Ακόμα και σήμερα ο επισκέπτης μπορεί να δει τα δύο φυλάκια που όριζαν τα τότε σύνορα, το Ελληνικό και το Τούρκικο. Τη δεκαετία του 1950 στο χωρίο υπήρχαν 2 στρατόπεδα καθώς υπήρξε βάση του Ελληνικού Στρατού.
Ο ενοριακός ναός είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι 7 εκκλησιές του Ζάρκου και ειδικότερα του Αγίου Βησσαρίωνος και του Αγίου Γεωργίου που, σύμφωνα με ιστορικά στοιχεία, λειτούργησαν ως κρυφά σχολειά. Η παλιά ενοριακή εκκλησία που χρονολογείται από τον 16° αιώνα, λειτουργεί σήμερα ως βυζαντινό μουσείο.
Στις πλαγιές της Κούτρας, 2500 μέτρα έξω από το χωριό, υπάρχει η μονή του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου. Χτίστηκε κατά τον 18ο αιώνα και λειτουργούσε ως ανδρικό μοναστήρι μέχρι το 1897, όταν και καταστράφηκε από τον οθωμανικό στρατό κατά τη διάρκεια πολεμικών επιχειρήσεων. Προ δεκαετίας ανακαινίστηκε και πλέον το μοναστήρι λειτουργεί ως γυναικείο. Το καθολικό είναι ναός αθωνικού τύπου, σταυροειδής εγγεγραμμένος, με νάρθηκα στα δυτικά. Ανήκει στην παραλλαγή των σύνθετων τετρακιόνιων και έχει επιμηκυσμένη τη δυτική κεραία του σταυρού. Στο ναό διατηρούνται τοιχογραφίες που χρονολογούνται γύρω στο 18ο αιώνα. Ακόμη, υπάρχει ξυλόγλυπτο τέμπλο και φορητές εικόνες οι οποίες ανάγονται στον 17ο αιώνα.
